Truus Schröder. I love you, Rietveld

Truus Schröder. I love you, Rietveld

Zij was niet alleen de opdrachtgeefster van het Rietveld Schröderhuis, Truus Schröder was ook meer dan veertig jaar de geliefde van Gerrit Rietveld. Ze stimuleerde zijn talent en was zijn artistieke geweten.

Uit een van de aantekenschriften van Truus Schröder, 1947:

Rietveld zei: “Jij strooit ideeën om je heen. Ze zeggen dat ik veel ideeën heb, jij veel meer. Ik vang ze bij jou op. Niet zoo maar ideetjes, je weet waar het heen moet.” 

In haar neoclassicistische huis aan de Biltstraat in Utrecht ontmoette Truus Schröder Gerrit Rietveld. De jonge Gerrit kwam een bureau afleveren dat hij in de meubelwerkplaats van zijn vader had gemaakt. Dat was in 1911: het jaar waarin zij beiden trouwden, maar niet met elkaar.

Vanaf die eerste ontmoeting bleven ze elkaar opzoeken.

Zittend, leest ze een krant of tijdschrift. Ze draagt een blouse met geplooide stof, pofmouwen, een hoge kraag, stropdas en kleine knoopjes. Onder de foto staat de tekst: ‘Albert Meyer, hof-photograph’ en ‘Hannover, Georgstrasse 24’. 

Opgegroeid in een welgesteld katholiek gezin – haar vader was groothandelaar in textiel – studeerde Truus Schröder enkele maanden in Londen en Hannover.


In 1911 trouwde Truus met de Brabantse advocaat Frits Schröder, de zoon van een zakencontact van haar vader.

Ze staan naast elkaar aan de rand van het water in een bos. Beiden kijken recht in de camera. Ze dragen nette kleding en een hoed.  
Ze draagt een eenvoudige, losvallende coltrui en donkere rok. Haar haar is eenvoudig opgestoken. Ze kijkt enigszins droevig, recht in de camera. 

Truus was al jong op zoek naar het ‘moderne’. Zo bewonderde ze de architect Berlage.

Frits had haar bij hun huwelijk vrijheid beloofd. Ze mocht studeren en werken. Bovendien hoefde Frits niet zozeer kinderen, zei hij. Drie kinderen later – een zoon, twee dochters – vertelde Truus gedesillusioneerd in een interview: “Hij had me van alles beloofd, maar is niets nagekomen. Hij heeft me er feitelijk ingeluisd.”

Foto: The Han Schröder Architectural Collection, Ms1987-064, Special collections, Virginia Tech, Blacksburg, Va.

Zo klassiek was de Biltstraat ingericht, de woning waar Truus Schröder met haar echtgenoot woonde.


In 1921 verbouwde Gerrit Rietveld voor Truus Schröder een kamer in de Biltstraat. Liefdevol noemde ze het haar ‘kamer-met-de-mooie-grijzen’.

Truus Schröder:

“Rietveld gaf mij het medicijn waarmee ik zou durven leven. Wat je zintuigen ervaren, dat moet je hoog aanslaan. Elementair zijn. Niet de hoeveelheid die telt, maar de kwaliteit. Ik was er rijp voor en hongerig. Ik had zoveel gemist.” 

De foto toont voornamelijk de voorkant, en een deel van de zijkant van het huis. De tuin is begroeit met struiken en hoog gras. 

Nadat haar echtgenoot Frits in 1923 overleed, vroeg Truus Schröder aan Gerrit Rietveld een nieuw huis voor haar en haar drie jonge kinderen te bouwen. Het werd het Rietveld Schröderhuis, aan de rand van Utrecht.

Truus Schröder met haar jongste dochter Han in het door Rietveld ontworpen huis, circa 1925.

met o.a. de tekst: ‘Schräder en Rietveld. arch. atelier: Prins Hendriklaan 50. T. 12051’ 

Het was niet alleen een woonhuis. Op de begane grond vestigden Gerrit en Truus hun gezamenlijke architectenbureau.

Schräder en Rietveld Architecten: Zo stonden ze in het telefoonboek vermeld. (Schräder was Truus’ meisjesnaam.)

Gerrit Rietveld en Truus Schröder tekenden vooral veel interieurs samen. Waaronder de woonkamer van haar zus en zwager: An en Rein Harrenstein die aan de Weteringschans in Amsterdam woonden.


Tot op hoge leeftijd schreef Gerrit Rietveld brieven, ansichtkaarten en korte krabbels aan Truus Schröder, die hij vaak eindigde met de afkorting I.L.Y.R., of een variant daarop. I Love You, Rietveld.


“Je kunt me niet antwoorden, maar toch vraag ik je: Heb je het goed? Zeg maar ‘ja’ in de verte. Ik zoek naar de maan vanavond. Dag lieveling. I.L.Y.R.”

Bij de Stijl-tentoonstelling in 1951 in het Amsterdamse Stedelijk Museum stond – als bewijs van hun samenwerking – het bordje ‘Rietveld en Schröder’ bij de werken.


Ondertussen bleef Gerrit Rietveld getrouwd met zijn echtgenote Vrouwgien, met wie hij zes kinderen had. Zij was een gereformeerde vrouw die vóór haar huwelijk verpleegkundige was geweest. De Bijbel lag vrijwel altijd binnen haar handbereik. Zo ook op deze foto, op de brede armleuning van de Berlijnse stoel, een ontwerp van Rietveld.


Ze zit aan tafel, op een Berlijnse stoel. Op de leuning van de stoel ligt o.a. een Bijbel. Op tafel staan wat lege borden en schalen waar nog enkele etensresten op liggen en een asbak met een pak sigaretten ernaast. Vrouwgien kijkt met neutrale blik, recht in de camera. 

Foto: (c) Ad Windig/MAI

Ze kijken elkaar lachend aan. Gerrit heeft zijn hand in de lucht, alsof hij Truus net lieflijk over haar wang gestreeld heeft.

Foto: Wikimedia Commons


Na het overlijden van Vrouwgien in 1957 trok Gerrit Rietveld in bij Truus in het Rietveld Schröderhuis aan de Prins Hendriklaan. Ze waren respectievelijk 68 en 67 jaar oud toen ze konden gaan samenwonen.

Na de dood van Gerrit Rietveld in 1964 stelde Truus Schröder zijn archief samen. Het was haar levenswerk.

Gerrit Rietveld in een briefje aan Truus Schröder (ongedateerd):

“De boodschap, die wij samen te brengen hadden, was de eenvoud in het leven, door werk en voorbeeld. We hebben het niet te fanatiek gedaan geloof ik.” 

Truus Schröder overleed in 1985. Ze liet zich naast Gerrit Rietveld begraven op de begraafplaats Den en Rust in Bilthoven. Jaren later zou Gerrit Rietveld door zijn kinderen in Utrecht worden herbegraven. Volgens sommigen om hem terug naar ’zijn’ Utrecht te brengen. Anderen zeiden dat het vooral was om Rietveld bij zijn ‘minnares’ weg te halen.

Jessica van Geel. ‘Het verhaal van de liefde tussen Truus Schröder en Gerrit Rietveld, en het huis dat zij bouwden.’ 

Het boek I love you, Rietveld van Jessica van Geel vertelt het verhaal van de (geheime) liefde tussen Gerrit Rietveld en Truus Schröder, gebaseerd op uitgebreide research, interviews en persoonlijke documenten van de familie. Over liefde, familiebanden, de wording van een groot talent en, met het ontstaan van De Stijl en Dada, ook een treffend tijdsbeeld van een opwindende periode aan het begin van de vorige eeuw.

I love you, Rietveld is uiteraard ook te koop in het Rietveld Schröderhuis.